دستگاه اتوکلاو چیست؟

دستگاه اتوکلاو یکی از مهم ترین دستگاه ها و تجهیزات آزمایشگاهی است که با استفاده از حرارت بخار آب تحت فشار، برای استریل کردن ابزار پزشکی و کنسرو ها و . . . به کار می رود.

همچنین اتوکلاو ها در سترون سازی نیز کابرد دارند. سترون سازی در واقع همان استریل کردن یا از بین بردن همه ی میکروب ها از طریق حرارت بخار آب تحت فشار و یا مواد غیرمتحرک که شامل روش های شیمیایی و غیرشیمیایی است می شود.

این دستگاه بیشتر در کاربرد های پزشکی برای انجام استریلزاسیون و در صنایع شیمیایی برای به عمل آمدن پوشش ها و وکلانش لاستیک و سنتز هیدروترمال مورد استفاده قرار می گیرد.

دستگاه اتوکلاو بهترین وسیله برای استریل کردن ابزارهای مورد استفاده برای پیرسینگ، خالکوبی و دارو های دامپزشکی است.

شکل این دستگاه به صورت یک استوانه ی در دار است. در ابعاد صنعتی طول دستگاه های اتوکلاو به ۱۵ متر هم می رسد.

من بهمن دولت سرایی از تیم آریا بویلر در این مقاله قصد دارم دستگاه اتوکلاو را به صورت دقیق معرفی کنم و سپس به تشریح کاربرد های آن بپردازم.

برای دریافت مشاوره و یا خرید انواع دستگاه اتوکلاو با کارشناسان گروه صنعتی آریا بویلر ما تماس بگیرید

دستگاه اتوکلاو برای آزمایشگاهی بالینی،مراکز عمومی بهداشت،تحقیقاتی و میکروبیولوژی که استریل کردن در آن ها اهمیت دارد کاربرد بسیاری دارد، مانند پزشکی، دندان پزشکی و دامپزشکی.

در این محیط ها به دلیل اهمیت بهداشت باید تحت هر شرایطی گندزدایی به بهترین نحو ممکن انجام شود.

دستگاه اتوکلاو درون یک محفظه ی بسته است و معمولا در دمای بالاتر از ۱۰۰ درجه سانتی گراد کار می کند و در همین مرحله آب را به بخار تبدیل می کند.

نکته ی مهم اینجاست که برخلاف باورها، دستگاه اتوکلاو صرفا برای کشتن ویروس ها نیست.

اما به صورت کلی باکتری ها در دمای بالا زنده نمی مانند پس برای استریل کردن ابزار فلزی و پلاستیکی حساس مناسب است.

به دلیل حرارت بالا از اتوکلاو برای استریل کردن شیر یا مواد حساس دیگر استفاده نمی شود چون طعم و ویژگی های ماده عوض می شود.

اتوکلاو نیاز به مراقبت ویژه و بازرسی و کنترل مداوم دارد. دستگاه اتوکلاو برای فرآیند های صنعتی که به دما و فشار بالا نیاز دارند هم استفاده می شود.

انواع مدل های دستگاه اتوکلاو آزمایشگاهی

اتوکلاو اندازه های مختلفی دارد.کوچکترین آن مدل رومیزی و بزرگترین آن مدل صنعتی است و برای بهره برداری از مدل صنعتی نیاز به مراحل پیش از نصب داریم.

دستگاه اتوکلاو به طور کلی در چهار مدل تولید شده و مورد استفاده قرار میگیرد.

دستگاه اتوکلاو آزمایشگاهی

مشخصات فنی اتوکلاو آزمایشگاهی

• سایز های ۱۰ -۲۵- ۵۰-۷۵ و ۱۰۰ لیتری تولید میگردد
• اتوکلاو آزمایشگاهی تماما از جنس استیل می باشد ( درب ، طوقه ، مخزن و کاور دستگاه )
• مجهز به برد دیجیتال با تکنولوژی PWM
• اتوکلاو آزمایشگاهی دارای سیستم مصرف بهینه انرژی با راندمان بالا و سیستم کنترل پسماند دمای المنت
• مجهز به سیستم کنترل سطح آب الکترونیکی ( قطع برق المنت در زمان کمبود آب )
• اتوکلاو دارای شیر اطمینان ایتالیایی با گواهی CE و گواهی صلاحیت عملکرد از کشور ایتالیا
• گیره های نگهدارنده درب نشکن و آنتی باکتریال
• اتوکلاو آزمایشگاهی با برد دیجیتال P.W.M دارای یکسال گارانتی و ده سال خدمات پس از فروش می باشد.

اتوکلاو بیمارستانی

مشخصات فنی اتوکلاو بیمارستانی

• اتوکلاو بیمارستانی به دو صورت تک درب دو درب و گراویتی تولید میگردد.
• دارای برد الکترونیکی دیجیتال
• دارای سیکل کاری در دمای ۱۲۱ و ۱۳۴ درجه سانتیگراد
• دارای پرشر مکانیکی
• توان مصرفی برق ۱۲ کیلو وات، سه فاز
• ورودی هوای اطاقک مجهز به فیلتر هپا ( فیلتر بیولوژی )
• شیر اطمینان ایتالیایی با گواهی CE و گواهی صلاحیت عملکرد از کشور ایتالیا
• ضخامت ورق ۴ میلیمتردارای جکت با ضخامت ورق ۴ میلی متر
• در ابعاد ۲۰۰ و ۳۰۰ لیتری تولید میگردد
• اتوکلاو بیمارستانی دارای ۱۲ ماه گارنتی و ده سال خدمات پس از فروش می باشد.
• دارای ایزو ۱۳۴۸۵ ( استاندارد مدیریت کیفیت تجهیزات پزشکی ) و ایزو ۹۰۰۱

اتوکلاو کلینیکال

مشخصات فنی اتوکلاو کلینیکال

• دارای درب تمام اتوماتیک و قابلیت باز شدن درب به صورت دستی
• تمام استیل – بدنه ورق فولادی با رنگ الکترو استاتیک ضد خش
• دارای برد الکترونیکی هوشمند تمام فارسی ( اعلام خطای دستگاه بر روی ال سی دی)
• ورودی هوای اتاقک مجهز به فیلتر هپا
• دارای خشک کن هیتری مجزا
• قابلیت گزارش دهی از طریق کابل پرینتر و خروجی پورت USB
• دارای سیکل سریع
• دارای سنسور تشخیص کیفیت آب
• دارای ۵ سیکل کاری :
• °Prion program 134 C° Quick Program 134 C
• °Universal Program 134 C° Gentle Program 121 C
• °Laboratory 121 C
• دارای تست نفوذ پذیری بخار (B&D) و تست نشتی بخار (Vacuum Test)
• دارای مولد بخار سریع Fast Steam Generator
• شیر اطمینان ایتالیایی با گواهی CE و پمپ وکیوم کره ای با قدرت وکیوم ۸/۰ بار
• دارای مهر استاندارد، ایزو ۱۳۴۸۵ ، ایزو ۹۰۰۱

اتوکلاو دندانپزشکی

مشخصات فنی اتوکلاو دندانپزشکی ۲۳ و ۳۰ لیتری رومیزی

• دارای درب تمام اتوماتیک و قابلیت باز شدن درب به صورت دستی
• اتوکلاو دندانپزشکی دارای مخزن تمام استیل ، بدنه ورق فولادی با رنگ الکترو استاتیک ضد خش
• دارای برد الکترونیکی هوشمند تمام فارسی ( اعلام خطای دستگاه بر روی ال سی دی)
• اتوکلاو رومیزی دارای ۵ سیکل کاری :
• Prion program 134c Quick Program 134c
• Universal Program 134c Gentle Program 121c
• Laboratory program 121 c
• دارای تست نفوذ پذیری بخار (B&D) و تست نشتی بخار (Vacuum Test)
• اتوکلاو دندانپزشکی دارای مولد بخار سریع Fast Steam Generator
• ورودی هوای اطاقک مجهز به فیلتر هپا
• دارای خشکن هیتری مجزا
• شیر اطمینان ایتالیایی با گواهی CE و پمپ وکیوم کره ای با قدرت وکیوم ۰٫۸ بار
• دارای مهر استاندارد، ایزو ۱۳۴۸۵ ، ایزو ۹۰۰۱ و تاییدیه اداره کل تجهیزات پزشکی

اتوکلاو از نظر درجه بندی حرارت به ۲ دسته تقسیم می شود

محدوده درجه بالا ( ۲۵۰ – ۲۷۴ درجه فارنهایت یا ۱۳۲ – ۱۳۴ درجه سانتی گراد)

محدوده درجه پایین (۲۵۰ – ۲۵۴ درجه فارنهایت یا ۱۲۱ – ۱۲۳ درجه سانتی گراد)

اتوکلاو های رومیزی دارای انواع دیجیتال، حجم ۲۵ لیتری، تنظیم کننده مدت زمان، فشار و دما می باشد.

اتوکلاو ها دارای ۳ کلاس هستند : کلاس N، کلاس S و کلاس B.

دستگاه اتوکلاو کلاس N :

معمولا برای ابزار های جامد بدون پوشش می باشد. برای خرید و انتخاب این مدل باید بسیار دقت کرد.

این دستگاه برای استریل وسایل پوشش دار (مثل پارچه) و حفره دار به کار نمی رود.

دستگاه اتوکلاو کلاس S :

این مدل هم مانند کلاس N برای ابزارهای جامد می باشد با این تفاوت که هم برای وسایل پوشش دار و هم برای بدون پوشش و وسایل سوراخ دار مورد استفاده قرار میگیرد.

دستگاه دارای پمپ وکیوم و سیکل خشک کن می باشد.

دستگاه اتوکلاو کلاس B :

در این مدل علاوه بر تامین تمام پوشش های کلاس N و S، مواد نساجی را هم پوشش می دهد. اتوکلاو های این کلاس پمپ وکیوم قوی دارد که تا حدود -۰٫۹ بار خلاء ایجاد می کند.

موارد مورد استفاده از دستگاه اتوکلاو:

به طور ویژه در پزشکی، دندان پزشکی، دامپزشکی، صنایع شیمیایی و صنایع مواد غذایی کاربرد دارد.

باید دقت داشته باشید که برای داروهای سرطان زا، رادیولوژی ها، مواد شیمیایی قابل تبخیر، سمی و قابل اشتعال نمی توان از اتوکلاو استفاده کرد. دستگاه اتوکلاو برای تمیز کردن، آلودگی زدایی، ذخیره سازی مواد به کار می رود.

همچنین از اتوکلاو برای حذف مطمئن یک شی استفاده می شود. موارد مورد استفاده ی دیگر:

ایجاد محیط مناسب برای کشت باکتری، سترون کردن لوازم آلوده، تهیه وسایل مورد استفاده در نمونه گیری.

روش استفاده از دستگاه

یکی از سوالاتی که برای نحوه ی کار با اتوکلاو پرسیده می شود، نحوه ی اتصال به برق شهری است.

به طور کلی اتوکلاو با برق ۲۲۰ ولت و فرکانس ۵۰ هرتز کار می کند. نوسانات ۱۸۰ تا ۲۲۰ ولت هیچ مشکلی در کارکرد اتوکلاو ایجاد نمی کند.

توجه کنید که اگر این تغییرات بیشتر از حد فوق باشد باید یک ترانسفورماتور مناسب در ان بگذارید. سیم کشی آن هم باید از سیم الکتریکی به قطر ۲ میلی متر باشد.

برای آبگیری اتوکلاو باید درب دستگاه را باز کنید و سپس سینی را بیرون بکشید. تا لبه پلیت max درون آن آب بریزید.

وسایل را در اتوکلاو گذاشته و درب را ببندید. اگر دستگاه به اندازه ی کافی آب نداشته باشد روی صفحه ی نمایشگر ارور نمایان می شود و این یعنی LED مربوط به water خاموش است.

وقتی اتوکلاو به اندازه کافی آبگیری شد شما می توانید مدت زمان استریل را تنظیم کنید.

چون از قبل دستگاه آبگیری شده است، بعد از آن دستگاه به صورت خودکار مراحل را انجام می دهد.

اگر نیاز به تغییر زمان استریل بود دستور العمل زیر را انجام بدهید.

برای دریافت مشاوره و یا خرید انواع دستگاه اتوکلاو با کارشناسان گروه صنعتی آریا بویلر ما تماس بگیرید

کلید SET را بزنید. صفحه نمایشگر به صورت ۱۵:۰۰ در می اید. مجددا SET را بزنید تا بتوانید با کلیدهای up و down تغییر ایجاد کنید.

سپس SET را ۳ بار فشار داده تا به حالت دما برگردد و اماده ی شروع شود و این مدت تایم در حافظه ذخیره می شود.

در این حالت المنت دستگاه روشن می شود. چراغهای HEATER و WATER با رسیدن دمای دستگاه به ۱۲۱٫۵ درجه سانتی گراد، روشن می شود.

چراغ گرم کن HEATER خاموش می شود و تایم استریل به صورت معکوس شروع به کار می کند.

اگر خواستید مدت زمان استریل را ببینید، کلید TIME/DOOR را فشار بدهید تا مدت زمان باقیمانده از استریل را به شما نشان بدهد.

بعد از ۱۵ ثانیه خود به خود به حالت اولیه برگشته و دمای اتوکلاو را نشان می دهد.

وقتی زمان استریل تمام شد گرمکن خاموش می شود و جمله ی end of sterile روی نمایشگر نمایش داده می شود.

در این حالت باید دکمه ی power را فشار دهید تا خاموش شود.

شیر تخلیه ی بخار روی درب را باز کنید تا بخار به طور کامل خارج شود و درجه فشار روی درب به صفر برسد. در نهایت درب اتوکلاو را باز کنید.

چه مواردی را می توان با اتوکلاو استریل کرد؟

به صورت کلی پاتوژن های رشد کرده، سلول های انسانی، حیوانی و گیاهی، مواد آلوده شده به مدفوع انسان و حیوان، محصولات خونی انسان و حیوان و… را می توان اتوکلاو کرد.

مواد عفونی باید جمع آوری شده و اتوکلاو شود. توجه کنید که مایعات عفونی را هم حتما باید اتوکلاو کرد و بعد در سیستم فاضلاب ریخت.

مواردی که باید در هنگام کار با دستگاه اتوکلاو رعایت کرد :

نکته ی مهمی که در هنگام کار با دستگاه اتوکلاو باید رعایت کرد این است که قبل از خشک شدن مواد نباید آن ها را از دستگاه خارج کرد.

کافی بودن مقدار آب در دستگاه بسیار مهم است.

بیشتر از سه چهارم دستگاه نباید پر شود. مواد نوک تیز نباید درداخل کیسه اتوکلاو قرار بگیرد.

برای این کار از ظروف مخصوص زباله های نوک تیز استفاده کنید. تا به عنوان زباله های تیز و برنده دفع شود.

کیسه ها برای استریل شدن در اتوکلاو حتما به صورت شل و آزاد بسته بندی شوند تا جریان بخار آب آزادانه در آن جریان داشته باشد.

ظروف شیشه ای هم باید روی لبه خود قرار داشته باشند تا هوا به راحتی در آن ها رد و بدل شود.

توجه کنید که بخار توانایی نفوذ در چربی ها را ندارد به همین دلیل وسایل چرب را از یک طریق دیگر استریل کنید.

برای دریافت مشاوره و یا خرید انواع دستگاه اتوکلاو با کارشناسان گروه نوردکار ما تماس بگیرید

اگر دستگاه رسوب تشکیل داد حتما از آب مقطر استفاده کنید. اگر ظروف مایع دارید، یک سوم آن را پر کنید و بقیه را خالی بگذارید.

اتوکلاو را حتما در داخل آزمایشگاه نگهداری کنید. اگر خارج از محیط نگهداری می کنید، حتما وسایل را در ظرف ضد نشست و قابل استریل بگذارید.

این دستگاه در دما های بالا نتیجه ی مطلوبی نمی دهد بنابراین از دما و زمانی که در دستور العمل های هر کدام آمده، استفاده کنید.

حداقل زمان لازم برای اتوکلاو کردن ۳۰-۴۵ دقیقه است.

مثلا برای استریلیزسیون محلول ها و ویال های کار با دقیقه و دمای ۱۲۱ درجه است.

اما مواد عفونی خطرناک تر مثل محیط کشت تلقیح و نمونه های عفونی باید ۱ ساعت استریل شوند.

بعد از تمام شدن زمان استریل کردن نمونه ها، اول دستگاه را خاموش کنید و دریچه ی خروج بخار را باز کنید تا فشار داخل دستگاه به صفر برسد.

حتما به یاد داشته باشید که هیچگاه قبل از اینکه حرارت و فشار اتوکلاو به حال عادی برنگشته درب آن را باز نکنید. وقتی دریچه ی خروجی را باز می کنید،

صورتتان را از آن دور نگهدارید تا دچار سوختگی نشوید.

مواد داخل اتوکلاو چگونه دفع می شود؟

مایعات عفونی را در داخل فاضلاب می ریزند. اما آگار آب شده در اثر اتوکلاو را نباید در فاضلاب ریخت. صبر کنید سرد شود سپس به عنوان زباله جامد آن را دفع کنید.

قیمت های اتوکلاو با توجه به نوع کاربرد و اندازه ی آن متفاومت می باشد. برای اطلاع از قیمت های دستگاه اتوکلاو تماس بگیرید.